Αν ο άνθρωπός σας έχει άνοια!∆εν ξέρετε τι να κάνετε και τι να αποφύγετε για να φροντίσετε τον γονιό σας που έχει Aλτσχάιµερ;
Οι συµβουλές της Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών ∆ιαταραχών Αθηνών µπορούν να κάνουν τα πράγµατα λίγο πιο εύκολα.
Τι πρέπει να τρώει ένας ασθενής µε Αλτσχάιµερ; Πρέπει να πολτοποιώ τις τροφές;
Τα γεύµατα µε χαµηλά λιπαρά, άφθονα λαχανικά και φρούτα, ψάρια και φυτικές ίνες σε συνδυασµό µε τη σωµατική άσκηση συµβάλλουν στην καλή λειτουργία των αγγείων και του εγκεφάλου. Στα αρχικά στάδια της νόσου δεν υπάρχει λόγος να πολτοποιούνται οι τροφές, εκτός αν το επιβάλλουν άλλοι λόγοι υγείας (π.χ. τεχνητές οδοντοστοιχίες).
Μπορώ να τον αφήσω µόνο του ένα βράδυ ή πρέπει πάντα να υπάρχει κάποιος µαζί του;
Ο ανοϊκός ασθενής χρειάζεται 24ωρη επίβλεψη (ειδικά σε προχωρηµένο στάδιο), ενώ, λόγω της ανασφάλειας που προκαλεί η νόσος, εξαρτάται υπερβολικά από τον κύριο φροντιστή. Προσπαθήστε να του αποσπάσετε την προσοχή µε κάτι που τον ενδιαφέρει και µοιραστείτε τη φροντίδα µε κάποιο άλλο µέλος της οικογένειας ή έναν φίλο για να µπορείτε να τον αφήνετε χωρίς πρόβληµα. Είναι πολύ σηµαντικό να προσπαθείτε να διατηρείτε τις σχέσεις και τις κοινωνικές σας επαφές και να βρίσκετε χρόνο για τον εαυτό σας, καθώς έτσι θα βρείτε τη στήριξη που έχετε κι εσείς ανάγκη.
Πώς να τον πείσω να φάει, να κάνει µπάνιο κ.λπ.;
Χρειάζεται υποµονή, επιµονή, καλή διάθεση και αγάπη. Ας µην ξεχνάµε ότι πρόκειται για ασθενή και όχι απλώς για κάποιον ηλικιωµένο µε ιδιοτροπίες. Οποιαδήποτε ένταση δηµιουργεί ανασφάλεια και στρες, συνθήκες δύσκολες και για τον φροντιστή, και για τον ασθενή. Οπότε, αν υπάρχει αντίδραση από µέρους του, προσπαθήστε λίγο αργότερα µε σταθερό και ήρεµο τόνο, επιστρατεύοντας το χιούµορ και την ευρηµατικότητά σας.
∆εν έχω υποµονή και ξεσπάω πάνω του. Πώς να το ελέγξω;
Είναι φυσιολογικό κάποιες φορές να χάνετε την υποµονή σας. Οι αναµνήσεις από το παρελθόν και οι συγκρίσεις είναι συχνά βασανιστικές. Η συµµετοχή σας σε οµάδες υποστήριξης είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιµετωπίσετε τέτοιες καταστάσεις. Το να µοιραστείτε τα συναισθήµατά σας µε άλλους φροντιστές αλλά και µε οικεία ή φιλικά πρόσωπα µπορεί να σας ανακουφίσει σηµαντικά.
Οι ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ασθενή και συνεπώς οι απαιτήσεις της φροντίδας του είναι άµεσα συνδεδεµένες τόσο µε το στάδιο της νόσου όσο και µε τον τύπο της άνοιας. Η στενή επικοινωνία του φροντιστή µε τον θεράποντα γιατρό συµβάλλει στη διάγνωση του ανοϊκού συνδρόµου, την αξιολόγηση της θεραπείας και άρα στην αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση της νόσου.
Πώς να αντιµετωπίσω τα ξεσπάσµατά του;
Μείνετε ήρεµοι, µιλήστε του ευγενικά και ακούστε τον µε κατανόηση χωρίς να το παίρνετε προσωπικά. Μπορείτε επίσης να του δώσετε κάτι να παίζει (π.χ. κοµπολόι) ή να του αποσπάσετε την προσοχή µε άλλον τρόπο.
Πώς να αντιµετωπίσω την απώλεια µνήµης;
Προσπαθήστε να διατηρείτε θετική στάση και να του παρέχετε επιβεβαίωση χωρίς να παίρνετε προσωπικά ό,τι λέει ή κάνει. Επίσης µην εστιάζετε την προσοχή σε λάθη και προβλήµατα και κατά διαστήµατα υπενθυµίζετέ του πράγµατα χρησιµοποιώντας σηµάδια και γραπτές παραινέσεις που µπορούν να τον διευκολύνουν. Επίσης αποφύγετε περιττές αλλαγές στο περιβάλλον του που µπορεί να τον µπερδέψουν και δηµιουργήστε ένα πρόγραµµα καθηµερινών δραστηριοτήτων.
Πώς να γεµίσω το χρόνο του;
Προσφέρετέ του όσο το δυνατόν περισσότερα ερεθίσµατα, χωρίς όµως να τον κουράζετε υπερβολικά. Οποιαδήποτε δραστηριότητα διεγείρει τις νοητικές λειτουργίες του είναι εξίσου σηµαντική, από το να γράψει µια λίστα µε τα ψώνια µέχρι να σχολιάσει τις ειδήσεις ή ένα σίριαλ, να τραγουδήσει, να χορέψει κ.ά. Σηµαντική βοήθεια προσφέρουν τα κέντρα ηµέρας για ανοϊκούς ασθενείς, που τους δίνουν την ευκαιρία να συµµετέχουν στις οµάδες νοητικής ενδυνάµωσης, οι οποίες λειτουργούν µε ειδικευµένους επαγγελµατίες υγείας και στις οποίες πειθαρχούν ευκολότερα και πιο ευχάριστα από ό,τι µε τους οικείους τους.
Η ύπαρξη σταθερού προγράµµατος διευκολύνει τον φροντιστή και συχνά προλαµβάνει την ανησυχία και τον εκνευρισµό του ασθενή, δηµιουργώντας την αίσθηση της ασφάλειας.
Πώς να κάνω το σπίτι ασφαλές;
Κλειδώστε ή κρατήστε µακριά καθετί επικίνδυνο (µαχαίρια, ψαλίδια κ.λπ.). Επίσης τακτοποιήστε τα έπιπλα και τοποθετήστε σταθερά στηρίγµατα ώστε να κινείται άνετα. Σταθεροποιήστε τα χαλιά και µην γυαλίζετε το πάτωµα για να αποφύγετε τυχόν πτώσεις. Επιπλέον βάλτε κλειδαριές σε πόρτες και παράθυρα, εξασφαλίστε καλό φωτισµό, καλύψτε τις πρίζες και τα καλώδια και εξασφαλίστε ζεστό περιβάλλον.
Επικοινωνήστε καλύτερα
Ο ασθενής µπορεί να µην αναλαµβάνει πρωτοβουλία να µιλήσει ή να εκφράσει τις επιθυµίες του.
Γι’ αυτό πρέπει να τον ενθαρρύνετε όσο το δυνατόν περισσότερο. Για να βοηθηθείτε κάντε τα εξής:
• Φροντίστε να στέκεστε κοντά στο ύψος του και να τον κοιτάτε στα µάτια.
• Χρησιµοποιείτε συχνά το όνοµά του.
• Αγγίζετέ τον.
• Βεβαιωθείτε ότι σας προσέχει.
• Μιλάτε καθαρά µε σύντοµες απλές προτάσεις.
• ∆ίνετέ του ένα µόνο µήνυµα τη φορά.
• Χρησιµοποιείτε καταφατικές προτάσεις.
• Παρακολουθείτε τη στάση του σώµατός του. Μπορεί να αποκαλύπτει πληροφορίες για τη συναισθηµατική, νοητική και σωµατική του κατάσταση αλλά και για τις
ανάγκες του.
Της Χρύσας Γιαννοπούλου
Με τη συνεργασία του Κων/νου Προύσκα, Ψυχολόγου - ∆ρ. Γεροντολογίας, Αντιπρόεδρου Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών ∆ιαταραχών Αθηνών, ∆ιευθυντή Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωµένων «Άκτιος»
