Εφαλτήριο για την αναγέννηση του Ρίο ντε Τζανέιρο θεωρούν οι αρχιτέκτονες της Βραζιλίας τους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξαχθούν το 2016. Να σημειωθεί ότι δύο χρόνια νωρίτερα το θρυλικό στάδιο Μαρακανά θα φιλοξενήσει και τον τελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου ποδοσφαίρου...
Στόχος της δημοτικής Αρχής είναι όχι μόνο να απομακρυνθούν οι συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά, αλλά και να ενταχθούν οι φαβέλες στον αστικό ιστό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Θα κάνουν τις φαβέλες τόπο να ζεις
Με… μούσα τη Βαρκελώνη, οι Αρχές της οποίας εκμεταλλεύτηκαν τους Ολυμπιακούς του 1992 για να βελτιώσουν τις υποδομές της και να τη μετατρέψουν σε δημοφιλή πόλο έλξης τουριστών, ο Λουίς Κάρλος Τολέδο, εκ των κορυφαίων Βραζιλιάνων αρχιτεκτόνων, θεωρεί πως η αναμόρφωση των φαβέλων δεν είναι απλώς θέμα αρχής, αλλά και ζωτικής σημασίας.
«Πρέπει να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία και τα λεφτά που μας δίνονται για να βελτιώσουμε όσο μπορούμε την πόλη για χάρη των επόμενων γενιών», τονίζει.
Το «λίφτινγκ»
Και τα λεφτά είναι πολλά. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να διαθέσει 11,6 δισ. δολάρια για το «λίφτινγκ» του Ρίο, πολλά από τα οποία θα διατεθούν για την αστικοποίηση των φαβέλων, ένα πρόβλημα που γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό μετά και τα τελευταία αιματηρά επεισόδια μεταξύ της αστυνομίας και συμμοριών διακίνησης ναρκωτικών στο Αλεμάο, μία από τις πιο επικίνδυνες φτωχογειτονιές της πόλης.
Τα έργα που «τρέχουν» σε ό,τι αφορά τις φαβέλες είναι ένα πρόγραμμα ειρήνευσης το οποίο στοχεύει στον διάλογο και τη συνεννόηση μεταξύ αστυνομικών και κατοίκων, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις οι κάτοικοι αυτών των φτωχογειτονιών θεωρούν -και όχι άδικα- τους αστυνομικούς χειρότερους από τους εγκληματίες.
Το δεύτερο πρόγραμμα, γνωστό ως «Morar Carioca» (σε ελεύθερη μετάφραση «Ζώντας στο Ρίο»), αφορά την αναμόρφωση των φαβέλων τις οποίες, όπως παραδέχεται ο Τολέδο, μέχρι και πριν από δύο δεκαετίες, οι αρχιτέκτονες δεν τις υπολόγιζαν και πολύ. Εκείνη την περίοδο η αναμόρφωση ήταν συνώνυμη με την εξαφάνιση. Πολλές παραγκουπόλεις κατεδαφίστηκαν και οι κάτοικοί τους μεταφέρθηκαν σε άλλες.
Σήμερα, γίνεται μία προσπάθεια πιο ειλικρινής και ήδη σε πολλές φαβέλες έχουν αρχίσει τα έργα। Εχουν κατασκευαστεί πεζοδρόμια, δρόμοι όπου μπορούν να μετακινηθούν τρόλεϊ, δημόσιες πισίνες και γυμναστήρια. Ο δήμαρχος της πόλης, Εδουάρδο Παές, ανακοίνωσε επίσης την κατασκευή 19 βρεφονηπιακών σταθμών, 5 κέντρων υγείας κι ενός κινηματογράφου στο Αλεμάο και στο Κομπλέξο ντε Πένχα.
Στόχος του «Morar Carioca» είναι επίσης να δημιουργηθούν πάρκα, χώροι άθλησης κι αναψυχής και κυρίως να βελτιωθούν όπου υπάρχουν ή να κατασκευαστούν δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία κέντρων επεξεργασίας των σκουπιδιών και βελτίωσης του δημόσιου φωτισμού.Ο Τολέδο, πριν ξεκινήσει την παρέμβαση του στη Ροσίνια, τη μεγαλύτερη φαβέλα της πόλης, πέρασε έναν ολόκληρο χρόνο στην παραγκούπολη, συζητώντας τις ιδέες του με αρκετούς από τους 110.000 κατοίκους της. Στόχος του είναι, όπως εξηγεί, «να γκρεμιστούν τα αόρατα τείχη που περικλείουν τις φαβέλες»
Ωστόσο, πολλοί εκφράζουν φόβους ότι οι παρεμβάσεις θα είναι επιδερμικές κυρίως για χάρη των τουριστών κι όχι των κατοίκων. Οι περισσότεροι πιστεύουν πως τα σχέδια αστικοποίησης δεν αρκούν για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης αν δε συνοδευτούν με επενδύσεις για την πάταξη της ανεργίας και την υιοθέτηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
«Είμαστε υπέρ της αστικοποίησης, αρκεί να συνοδευτεί κι από άλλες πρωτοβουλίες κυρίως στον τομέα της Παιδείας ώστε να μην είναι απλώς μέικ απ», λέει χαρακτηριστικά ο Χοσέ Μαρτίνες ντε Ολιβέιρα, εκ των ηγετικών μορφών της Ροσίνια.
Η καθημερινότητα στις παραγκουπόλεις
Στο Ρίο υπάρχουν 582 φαβέλες όπου ζουν περίπου 1,2 εκατ. άνθρωποι (ο πληθυσμός του Ρίο φτάνει τα 6 εκατ.). Σύμφωνα με τις στατιστικές, καθημερινά σκοτώνονται 5-6 άνθρωποι από τις συγκρούσεις αστυνομικών με εμπόρους ναρκωτικών
Η αστυνομία, που συνήθιζε να εισβάλλει με τανκς και βαρύ οπλισμό προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συμμορίες, σκοτώνοντας στο διάβα της και πολλούς αθώους δεν είναι ιδιαίτερη αγαπητή…
Για τον λόγο αυτό, το 2008 δημιουργήθηκε μία ειδική ομάδα «ειρήνευσης», η UPP, άνδρες της οποίας εγκαθίστανται στις φαβέλες, παίρνουν μέρος σε δραστηριότητες, όπως παράδοση μαθημάτων πολεμικών τεχνών με στόχο να ενσωματωθούν σε αυτές και να γίνουν μέλη της κοινότητας.
Μέχρι στιγμής, αυτές οι δυνάμεις έχουν εγκατασταθεί μόλις σε 15 φαβέλες, για 200.000 περίπου κατοίκους, ενώ έως τους Ολυμπιακούς υπάρχουν πλάνα να επεκταθούν σε 27 ακόμα περιοχές.
Πάντως, στα πρόσφατα επεισόδια στη Ρασίνια, η αστυνομία επανήλθε στις παλιές καλές μεθόδους: περίπου 2.600 αστυνομικοί και ομάδες του στρατού με τεθωρακισμένα οχήματα και ελικόπτερα εισέβαλαν στην περιοχή, έπειτα από μια αιματηρή εβδομάδα, κατά την οποία μέλη συμμοριών έκαψαν περισσότερα από 100 αυτοκίνητα και λεωφορεία και σκοτώθηκαν τουλάχιστον 39 άτομα.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
katsarou@pegasus.gr
για το http://www.ethnos.gr
