Ακόμη και στα νέα λιγνιτικά εργοστάσια που θα κατασκευάσει η ΔΕΗ τα επόμενα χρόνια θα έχουν πρόσβαση κατά 40% οι ιδιώτες, είτε με ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας, είτε με ανταλλαγές με δικά τους εργοστάσια είτε και μέσω της κατασκευής και της απευθείας συμμετοχής σε αυτά.
Αυτό προβλέπεται στο σχέδιο που έθεσε προς διαβούλευση, έως τις 11 Φεβρουαρίου, η Κομισιόν, έπειτα από την πρόταση που κατέθεσε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού της χώρας σε σχέση με τους λιγνίτες, όπου μέχρι τώρα η ΔΕΗ έχει το 100%, δηλαδή αποτελεί μονοπώλιο.
Η ελληνική πρόταση προβλέπει ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί σε 457 μεγαβάτ από τα φιλέτα της ΔΕΗ, δηλαδή τα πιο καινούργια εργοστάσια Άγιος Δημήτριος 5, Μελίτη, Μεγαλόπολη 3 και Μεγαλόπολη 4.
Άλλα 442 μεγαβάτ θα προκύψουν έως τον Ιανουάριο του 2012 ή, σε κάθε περίπτωση, εντός 9μήνου από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ η τελική ρύθμιση, από τα εργοστάσια που πρόκειται, λόγω παλαιότητας, να αποσυρθούν σταδιακά έως το 2020. Αυτά είναι οι μονάδες Άγιος Δημήτριος 1, Άγιος Δημήτριος 2, Άγιος Δημήτριος 3, Άγιος Δημήτριος 4, Αμύνταιο 1, Αμύνταιο 2, Καρδία 1, Καρδία 2, Καρδία 3, και Καρδία 4. Συνολικά και σταδιακά, από αυτές τις μονάδες θα δοθούν με ανταλλαγή ηλεκτρικής ενέργειας στον ιδιωτικό τομέα 1.043 μεγαβάτ, τα οποία μπορεί να συμπληρωθούν, εφόσον αποσυρθεί κι άλλα εργοστάσια, ούτως ώστε το 40% να είναι σε ιδιωτικά χέρια.
Ωστόσο, από το κείμενο που έχει τεθεί προς διαβούλευση από την Κομισιόν προκύπτει με σαφήνεια ότι οι ανταγωνιστές θα έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε ποσοστό 40% σε νέες μονάδες καύσης λιγνίτη. Η ΔΕΗ έχει ήδη προκηρύξει διαγωνισμό για την κατασκευή νέου εργοστασίου στην Πτολεμαϊδα – αναμένει έως τις 8 Φεβρουαρίου προσφορές για το προϋπολογισμού 1,3 δισ. ευρώ έργου – ενώ ανάλογος σχεδιασμός υπάρχει και για την περιοχή της Φλώρινας.
Σε περίπτωση, τώρα, που δεν διαφανεί ότι μπορεί να περπατήσει το μοντέλο των ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας, η χώρα μας εναλλακτικά θα πρέπει να προχωρήσει:
-Είτε σε μονομερείς παραχωρήσεις μέσω διαγωνισμών ισχύος του 40% των λιγνιτικών της ΔΕΗ αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2013
-Σε πώληση ή ανταλλαγή των εργοστασίων Άγιος Δημήτριος 5, Μελίτη, Μεγαλόπολη 3 και Μεγαλόπολη 4, οι οποίες εκτιμάται ότι αντιστοιχούν στο 40% της εγκατεστημένης λιγνιτικής ισχύος της ΔΕΗ.
Το θετικό για την ΔΕΗ είναι ότι δεν τίθεται ζήτημα ενοικίασης των λιγνιτικών εργοστασίων, κάτι που επουδενί δεν ήθελαν υπουργείο και κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού. Το αρνητικό είναι ότι σε περίπτωση που το μοντέλο των ανταλλαγών ηλεκτρισμού δεν προχωρήσει, η ΔΕΗ ίσως υποχρεωθεί να πουλήσει τα “φιλέτα” της.